Notification

×

Iklan

Iklan

Mak Buto Pandeka Gadang

17 November 2017 | 19.56 WIB Last Updated 2018-01-12T09:24:35Z

Ditulis Oleh: A.S Patimarajo


Dahulu,  maso Bulando,  tasabuik Kapalo Baluik, urang nan paliang galia dalam nagari. Kawan ko sabana liek dalam barundiang.  Sabana licin takalo dipacik. Ibarat santan karambia mudo: dirameh,  mangaliciak di salo jari. 

Sajak ketek Kapalo Baluik tamasuak santiang mangecek. Bakilah sarik ka kalah. Bantuak lunak,  takah ka mati. Tapi aka ndak ilang.  Bakawan sungguah sungguah. Dipakainyo sipat  pilin jariang ndak barisi,  pilin kacang handak mamanjek. 

Malilik ilia mudiak. Gisia sinan,  gesoh kamari.  Jarang taruah tak maelo. Akia jalan hiduiknyo, jadi urang kayo.  Dipicayo pulo manjadi pucuak pimpinan kongsi baringin. Kasatuan dagang maso itu. 

Karano anak dagang paralu kamudahan,  mauruih juwa bali, mako diadokan karajo mambuek karatu karamat. Karatu ko kecek Datuak Danau Kamba,  bisa dipagunokan bilo sajo awak paralu.  

Kok ka singgah di kadai nasi caliak an sajo karatu ko,  perai makan. Ka bamalam di rumah singgah,  caliak an karatu ko,  perai lalok. 

Taragak nonton bioskop,  caliak an karatu ko ka panjago,  perai masuak. Damam palensa  badan panek panek,  caliak an karatu ko dapek ubek.  Kok tibo di keretapi caliak an sajo karatu ko,  perai ongkos. Ba itu juwo naik kapa lawik. Tamasuak naiak buayan kaliang bagai. Sadonyo perai. 

Nan tak bisa cuma payi ka Makah. Kok dicaliak an bana karatu ko sapuluah kali ka tukang haji,  tatap sajo tak laku. Karano payi ibadah tu dituntuik jo harato awak surang. Musti dibayia sagalo kaparaluan di tanah suci jo pitih kontan. Ba itu pasan dari Rajo Arab. 

Datuak Danau kamba mintak izin ka Damang Mister untuak mambuek karatu karamat ko. Mako kutiko lah diituang jumlah pribumi,  dapeklah kato sapakat upah buek karatu karamat 400 gulden. 

Dalam duo pakan kamudian,  harago karatu ko naiak jadi 600 gulden. Kecek tukang buek,  iko tajadi karano harago karateh jo dawek maningkek tajam di pasaran. Sababnyo,  bajak lawik mangamuak di Selat Malaka. 

Untuang Laksamana Hang Tuah capek mamadam lanun nan mangamuak tu. Sahinggo harago dawek jo karateh indak jadi tigo kali lipek. Cuma naik saparo harago. Mako tataplah angko angko di 600 gulden. Ba itu kaba dari tukang buek karatu. 

Samaso Japang masuak, Rajo Teno Heka mintak salidiak harago karatu nan sadang tabangkalai.  Pado maso itu Datuak Danau Kamba nan punyo proyek basilapeh tangan. 

"Nan maetoang angko angko tu, anak buah ambo. Ambo ndak sato sato baretoang doh Ungku Heka," kecek Datuak ko mailak sambah. Datuak Danau Kamba tamasuak pandeka basilek lidah. 

Rajo mintak ka punggawa, supayo diusuik bana aia karuah ko ka hulunyo. Duo kali bulan tabik,  punggawa bajalan ka mudiak sungai,  mako tibo juwo golek di nan data. 

Basuluah matohari, bagalanggang mato urang banyak,  nyato bana baso Kapalo Baluik nan mambuek adok,  supayo karatu karamat naik saparoh harago. Kauntungan 200 gulden,  masuak ka saku urang rumahnyo,  sarato handai tolan,  karib karabat, sanak sudaro. 

"Tangkok paja tu," kecek rajo ka punggawa. 

Takalo dubalang ka manangkok,  si Kapalo Baluik mahambua ka dalam aia. Inyo baranang ka muaro. Lapeh kijang ka rimbo. 

Tibo di muaro, Kapalo Baluik langsuang masuak pasa. Sudah tu abuak diboleang gundul. Nyo pakai kaco mato itam.  Baju buruak sarawa buruak. Kupiyah sampia ikua kudo. Batungkek manau sabatang. Marepe manapi sapanjang jalan. Namo baliau baubah manjadi Mak Buto Tukang Uruik. 

Curito ko disampaikan Mak Uniang di lapau simpang,  takalo baliau singgah,  sasudah sumbayang Isya malam tadi. Banyak anak mudo nan mandanga tananang. Tamasuak Malanca. 

Kutiko Mak Uniang kalua lapau manuju rumah, "Ba a akianyo, layi tatangkok Kapalo Baluik tu, Mak?" tanyo Malanca. 

"Tatangkok akianyo. Tapi inyo lah jadi urang gilo. Kasudahannyo dilapeh juwo dek rajo. Urang gilo kan ndak dimakan hukum," jawek Mak Uniang lunak. 

Malanca manarawang. Mak Buto kironyo pendeka gadang...
×
Kaba Nan Baru Update